14. Circular economy indicators for consumer goods

Dit rapport is onderdeel van het lopende onderzoek door het Steunpunt Circulaire Economie om een kader te creëren voor een monitor die de overgang naar een circulaire economie in Vlaanderen weergeeft. In dit rapport wordt een reeks indicatoren voor het systeem van consumptiegoederen voorgesteld die aangeven hoe dit systeem functioneert in relatie tot de principes van de circulaire economie.

In het algemeen is er weinig bewijs gevonden dat het systeem van consumptiegoederen circulair is of in die richting evolueert. Uit het onderzoek is gebleken dat er grote hoeveelheden grondstoffen nodig zijn om in de behoefte aan consumptiegoederen te voorzien. Hoewel het positief is dat het hergebruik van consumptiegoederen in Vlaanderen toeneemt, geven de erkende kringloopcentra aan dat hun verdere groei belemmerd is door de afnemende kwaliteit van de instroom van goederen voor hergebruik. Dit terwijl goederen die mogelijk kunnen worden hergebruikt in het huishoudelijk afval terechtkomen. De levensduur van consumptiegoederen zou verlengd kunnen worden door reparatie, maar deze strategie wordt momenteel slechts beperkt uitgevoerd en gedocumenteerd. De totale hoeveelheid ingezameld huishoudelijk afval daalde ten opzichte van 2013, deze trend stagneerde de laatste jaren echter. Verder blijkt dat de selectieve inzameling van recycleerbare materialen nog beter kan.

Aangezien het systeem van consumptiegoederen een groepering van zeer diverse goederen is, bleek het onpraktisch om algemene indicatoren te vinden die de circulariteit van dit systeem uitdrukken. Omwille hiervan, werd het systeem van consumptiegoederen verder opgesplitst, waarbij drie afzonderlijke subcategorieën werden gecreëerd, namelijk "textiel", "elektronische en elektrische apparatuur" en "meubilair". Zo konden de specifieke mogelijkheden en problemen voor elk van deze invloedrijke categorieën worden belicht.

• Over elektronische en elektrische apparatuur is het meeste bekend. Het afval van elektronische en elektrische apparatuur wordt met succes uit het restafval gehouden en ongeveer 50% wordt via de officiële kanalen ingezameld, waarna bijna 80% wordt gerecycleerd. De voorraad elektronische en elektrische apparatuur in huishoudens neemt echter nog steeds toe en een aanzienlijke hoeveelheid blijft onderbenut.
• Hoewel de gegevens voor textiel beperkt zijn, zijn er weinig signalen dat het overgaat naar een meer circulair systeem. Ongeveer de helft van het afgedankte textiel komt bij het restafval terecht en informatie over wat er met de selectief ingezamelde fractie gebeurt is schaars.
• Meubilair lijkt tot nu toe onder de radar van de beleidsmakers te zijn gebleven, met als gevolg zeer weinig informatie. De aanzienlijke materiaal- en koolstofvoetafdruk van meubilair toont echter dat deze productgroep niet over het hoofd mag worden gezien.

De drie belichte productgroepen werden in het nieuwe actieplan voor de circulaire economie van de Europese Commissie als prioritaire productgroepen geïdentificeerd en zullen dus in de komende jaren wellicht meer aandacht krijgen. Door het huidige onderzoek verder te zetten kan Vlaanderen hierop vooruit lopen. Dit rapport is een eerste stap in het samenzetten van de nodige gegevens om een monitor voor consumptiegoederen te creëren. Om deze monitor verder te ontwikkelen is het van groot belang dat er meer gegevens aan worden toegevoegd om de resterende gaten op te vullen, hiervoor zullen ook enkele nieuwe studies moeten worden uitgevoerd. De sector zelf moet verder betrokken worden om ervoor te zorgen dat hun rol bij iv de overgang naar een circulaire economie voldoende wordt benadrukt. De beschikbaarheid van gegevens over consumptiegoederen wordt belemmerd doordat deze niet makkelijk te traceren zijn binnen de economie, aangezien er na aankoop zeer weinig administratie bij te pas komt.

Download